جلوه معشوق

صلابت و مدارا در سیره امام کاظم علیه السلام
شمس الله ایلامى         
یکى از بحثهایى که امروزه مورد توجه گروهى از افراد جامعه‏قرار گرفته، مساله تسامح و تساهل در دین است. این افراد دودسته‏اند:
الف- مغرضان، کج اندیشان و التقاطى‏مذهبان که شناخت درستى ازدین نداشته، هرچه به نفع نیات پلید خود باشد، مى‏پذیرند و باسلاح تسامح به جنگ دین مى‏آیند.
ب- متدینان ساده و خوش باور که بدون تامل در گفته‏هاى‏دیگران، اسلام را دین سهل و سمح دانسته، ناخواسته آب در آسیاب‏دشمن مى‏ریزند; اینان چون متحجران خوارجند که کاغذپاره‏هاى برسرنى را اساس قرآن دانستند و در مقابل قرآن ناطق ایستادند.
از آنجا که اگر اسلام از چشمه زلال اهل‏بیت‏به ما نرسد نه تنها،شفا بخش نبوده، بلکه سمى مهلک خواهد بود، به نظر مى‏رسد در باره‏مساله تساهل و تسامح دینى نیز باید به پیشوایان معصوم علیهم‏السلام پناه برد تا ما را از زلال خویش سیراب سازند. بررسى ابعادمختلف سیره این بزرگواران حدو مرز تساهل و تسامح را به‏خوبى‏روشن مى‏سازد. این نوشتار سیره امام موسى بن جعفر(علیه السلام)در این باره‏را به اختصار بررسى مى‏کند. دوران امامت این امام همام از سال 148 ه .ق که حضرت امام‏صادق علیه السلام به شهادت رسید. آغاز شد. آن حضرت در این دوران با چهارخلیفه سفاک به مقابله پرداخت: منصور دوانیقى، مهدى عباسى، هادى و هارون‏الرشید خلفاى جلادبنى عباس در این عصر بودند.
سیره امام کاظم علیه السلام نشان مى‏دهد آنجا که بحث دفاع از دین مطرح‏است امام تا مرز شهادت پیش مى‏رود و ذره‏اى سیاسى‏کارى و تساهل وسازش در وجود مبارکش پیدا نمى‏شود. امام از دو سلاح تقیه و زندان‏براى دفاع از دین استفاده مى‏کند و در جاهایى که مبسوط‏الید باشدبه ترویج و اقامه احکام دین مى‏پردازد. آنچه به عنوان مدارا وتساهل در زندگى امام کاظم علیه السلام رخ داده است، به زندگى شخصى و گذشت‏و ایثار آن حضرت مربوط است. نمونه‏هاى زیر گوشه‏اى از برخوردقاطع امام کاظم علیه السلام در جهت عزت و صلابت دینى، اقامه عدل و برپایى‏حدود الهى است.